De keerzijde van de 60's (mét update)

De hashtag #meiplasticvrij al zien voorbij komen? Dus vond ik dat het wel eens tijd was om een update te geven over mijn zero-waste/ duurzame queeste. Alle updates staan in het blauw.
Zeker ook tot onderaan scrollen want er staan ook twee nieuwe leuke adresjes bij! Veel leesplezier.

Tja niet alles is rozengeur en maneschijn, ook niet als het gaat over mijn geliefde periode. Ik adem sixties: ons huis is zo ingericht, ik ga zo gekleed, ik luister naar de muziek, ik houd van de kapsels, ik werk er (dat lees je hier) en in de zomer rijden we rond in onze oldtimer.
Maar er is ook iets waar ik erg mee struggle dat ook symbool staat voor de 60's. Het leven werd opeens gemakkelijker: er kwamen wegwerpluiers, wegwerpmaandverband, wegwerptampons, supermarkten vol voorverpakte producten, koning auto deed zijn intrede bij veel gezinnen, elektrische apparaten werden massaal gekocht en gebruikt, de eerste lijnvluchten zorgen er voor dat Jan Modaal ook verre reizen kan maken, ... De wegwerpmaatschappij dringt zich op en ons energieverbruik gaat de hoogte in. Zaken waar ik niet achter sta gezien mijn duurzame visie op de wereld.
Moeder aarde huisvest ons allemaal en ik ben er van overtuigd dat ieder van ons de plicht heeft om ook voor haar te zorgen. Vanaf de 60's werd het ons misschien gemakkelijker gemaakt, de aarde is er daardoor niet op vooruit gegaan. En ik wil graag mijn steentje bijdragen om terug een ommekeer te maken met een milieuvriendelijker leven.
Maar hoe doe ik dat? Sommige zaken doe ik al jaren, andere nog maar vrij recent. Ik ben nog niet waar ik wil zijn, maar ik ben er wel van overtuigd dat alle beetjes helpen!

Ik wil jullie graag een kijkje geven achter de schermen van ons duurzamer leven. Ik zal dit per categorie doen. Zie het als een inspiratiebron en niet als een leidraad hoe het moet zijn. Niks moet en alles mag op iemand's eigen tempo. Zo ging en gaat het ook bij mij.

Badkamer
Ik start bij de ruimte waar ik de 'swaps' (van verpakkingsvolle producten naar verpakkingsvrije of verpakkingsarme producten) het makkelijkste vond.

- Mijn shampoo, scheergel, deodorant en bodylotion verving ik door een 'bar' (dat is al het voorgaande in een vaste vorm) en die dat ik het eerste uittestte bevielen me direct. Ze zijn van het merk Lamazuna en ik koop ze bij Paplou of All About Eve. Je wrijft je haar, je lijf, je oksels in met de bar en het doet wat de verpakkingsvolle versie ook doet. Misschien zelfs beter! Na het gebruiken van de bodybar heb ik geen kriebelige uitgedroogde benen meer na het douchen. Ha! Win-win! Goed voor het klimaat en goed voor mijn lijf. Wat wil je nog meer? En geloof me, op het einde van de rit wanneer de bar op is en je niets (he-le-maal niets) in de vuilbak moet kieperen geeft dat een ongelooflijk fijn gevoel.
- Ik vind de deobar prima, maar stiekem vind ik mijn zelfgemaakte versie beter. En hij is goedkoper en supereasy om te maken. Je mengt een eetlepel maïzena, een eetlepel kokosvet (de ontgeurde) en een eetlepel zuiveringszout samen met 10 druppels etherische oliën et voila! Je wrijft 'em gewoon onder je oksels en de deo blijft 3 maanden goed (ik deed er 3 weken mee met deze portie). Ik maakte tijdens een workshop een variant hierop met arrowroot in plaats van maizena omdat ie dan langer houdbaar is (tot één jaar) maar ga uiteindelijk terug overstappen op de mijne.

- We vervingen douchegel door een douchebar van Lush, maar omdat ik niet vaak genoeg bij Lush kom, vervingen we het door een herbruikbare fles die we vullen met douchegel bij de verpakkingsvrije winkel. Dat doe ik bij Klinder of Prana Bio Bulk.

- Ik maakte 'wattenschijfjes' van oude handdoeken, ik kocht herbruikbare make-up remover pads van Lamazuna voor mijn oogmake-up (waarbij je géén make-up remover nodig hebt!) en kocht wasbare inlegkruisjes van Imse Vimse. Allen wasbaar op 60° en te koop bij Prana en All About Eve (enkel dat van Lamazuna).
Voor onze langere reis kocht ik wat extra wasbare inlegkruisjes. De blauwe en roze kocht ik bij Klinder. Ik ben tevreden van alle drie. Hoewel ik de vorm van Imsevimse het beste vind, de zachtheid van de roze en de metalen knippers van de blauwe... 

- De juiste tandpasta vinden was een ander paar mouwen. De tandpastalolly van Lamazuna gaf me geen tandpastafris gevoel, de tooth tabs (soort van 'muntjes' waar je op kauwt waardoor er een schuimend goedje ontstaat in je mond) van Lush gaven me braakneigingen maar nummer drie was de schot in de roos! Zelfgemaakte tandpasta op basis van één eetlepel zuiveringszout, één eetlepel (ontgeurde) kokosvet en twee druppeltjes etherische oliën doet de truc wél! Robin verving zijn plastic tandenborstel door een bamboe versie en ik verving mijn reistandenborstel door een gerecycleerd exemplaar van Lamazuna waarvan je je versleten kopje kan vervangen en zo de tandenborstelsteel kan behouden. Thuis poets ik elektrisch en ga ik in de toekomst mijn plastic kopjes vervangen door bioplastic kopjes (gemaakt van planten en ze zijn composteerbaar).

- de wattenstokjes gemaakt van papier zijn composteerbaar in tegenstelling tot de plastic versie. In de toekomst willen we overstappen naar de bamboe versie (te koop bij Klinder) want dat is nog minder belastend voor het milieu (bamboe groeit zeer snel in tegenstelling tot bomen).
- ik koop cruelty free en vegan make-up en schoonheidsproducten bij All About Eve en U-nique.
U-nique is een schoonheidssalon dat uitsluitend werkt met veganistische producten. Dus je kan je heerlijk laten verwennen zonder dat er één dier heeft voor moeten lijden. Ze doet gellak, de meest ontspannende gezichtsbehandelingen, de meest ontspannende en verzorgende massages en ze harst met suikerhars (natuurlijk én vegan!). En de schoonheidsproducten van Ahava zijn top!
- ik maakte mijn eigen lipbalsem en gezichtsreiniger maar die testte ik nog niet uit (eerst opgebruiken dat ik nog heb is de regel). Meer over de workshop waar ik deze producten maakte (samen met de deo op basis van arrowroot) lees je hier.
Ondertussen testte ik de lipbalsem en gezichtsreiniger. De lipbalsem vind ik prima, maar van de gezichtsreiniger ben ik geen fan. Ahava blijft mijn favoriet. Gelukkig komen veel van hun producten in een glazen verpakking.

Keuken
- noten, havermout, gedroogde bessen, pitten, rijst, gistextract, bouillonpoeder, olijfolie en vaatwastabletten kopen we in de verpakkingsvrije winkel Prana Bio Bulk.
Onze cacaopoeder was op en kocht ik ook bij Prana. Kruidenpotjes ben ik nu ook aan't verzamelen om ze daar te gaan vullen, want dat verkopen ze ook.

- afwasmiddel en allesreiniger kopen we via hervulbare flessen bij de verpakkingsvrije winkel (Prana of Klinder)
- de afwas doen wij met sponsen op basis van kokosvezels die composteerbaar zijn
Ik kocht als test wasbare sponsdoekjes. En deze doen prima hun werk maar omdat ze snel vies worden en op 95°c wassen nog niet helemaal proper uit de wasmachine komen vind ik dit geen hygiënische optie. Om te poetsen kunnen ze wel dienen. Ik kocht ze bij Prana. 

- ik kocht 100% gerecycleerd aluminium folie en herbruikbaar wasbaar keukenpapier op basis van bamboe, maar testte ze nog niet uit (laatste kocht ik bij Klinder).
Het herbruikbaar keukenpapier hebben we ondertussen uitgetest en zijn niet direct fan omdat we het wat onlogisch vinden het te gebruiken: om het aanrecht e.d. af te vegen gebruiken we gewoon een schoteldoek en om 'vieze' zaken op te kuisen gebruiken we keukenrol omdat we het dan ook direct willen weggooien. We gebruiken ze nu om de kattenbak uit te vegen want het is stevig genoeg om goed nat te maken. Maar daar zijn ze natuurlijk wat te duur voor. 
- ik schakel over van theezakjes naar losse thee (daarom is onze theemand nog fifty-fifty) en werd ontzettend fan van Tea Station waar je je metalen theedoosjes kan laten hervullen.

- wij eten thuis geen vlees (ik ben vegetariër, Robin eet af toe buitenshuis nog vlees) en zo min mogelijk dierlijke producten (het produceren van vlees is het meest belastende aspect van wat wij mensen doen dat het klimaat aantast)
- onze groenten/ fruit, geitenkaas en eieren worden gekocht via het korte-keten principe (van lokale boeren én seizoensgebonden) via Hartenboer of op de  donderdagmarkt in Genk bij De Wroeter of op de biomarkt Rosendalmarked. Ik neem dan mijn trolley, gerecycleerde eikartons en herbruikbare groentezakjes mee (naar de supermarkt en andere winkels neem ik mijn herbruikbare shoppingbags mee).
Hartenboer hoort nu bij Puur Limburg wat een erg leuke verandering is: zo bestel ik er nu ook lekkere lokale biertjes van Jessenhofke (maar je kan er zo veel meer streekproducten kopen naast je standaard groente- of fruitpakket).
En tijdens de Rosendalmarked biedt Restaurant U (dat er naast ligt) een biologisch marktmenu aan! De decadente omelet werd goedgekeurd!

- Bubble Buddy kocht ik bij Mamzel en deze zeepblok die je kan raspen gebruik ik als aanrecht cleaner; als afwasmiddel ontvet hij niet genoeg.
Ik maakte ondertussen een nieuwe aanrechtreiniger obv azijn tijdens een workshop. Maar ga hierna terug overschakelen op de Bubble Buddy omdat ie wat beter zijn werk doet.

- de foodhuggers plaats je op aangesneden fruit of groente en zorgen voor geen verspilling van voedsel. Je kan ze kopen bij Klinder.

- vershoudfolie wordt hier niet gebruikt, left-overs gaan in afsluitbare bakjes
- boterhammen naar het werk verpak ik in mijn zelfgemaakte boterhamhoesjes volgens dit patroontje van Mme Zsazsa. 
Mijn drinkfles uit plastic was aan vervanging toe en verving ik door een metalen exemplaar.

- we drinken kraantjeswater thuis
- sinds we vegetarisch (en zeer vaak veganistisch) eten thuis hebben we geen vriezer meer in huis. Hier wordt met verse producten gekookt én in niet te grote hoeveelheden. Een koelkast met vriesvak zou wel welkom zijn in de toekomst (voor brood en zelfgemaakte sauzen), maar eigenlijk lukt zonder ook best aardig.
- de lentekriebels zorgden voor een opruimwoede: badkamerkasten én keukenkasten werden grondig opgeruimd. Wat we niet eten en nog niet over datum was gaf ik aan opa (toevallig allemaal zaakjes die opa wél lekker vindt), staaltjes en producten die ik niet meer gebruik gingen naar mijn nicht en jammer genoeg heb ik veel - veel te veel - in de vuilnisemmer gekieperd van vervallen eten. Eigenlijk zijn diepe kasten op hoge hoogte onhandig. Daar eindigen de 'speciallekes' of voorraadjes die dan vergeten worden. Ik startte met een schone lei en in de hoge diepe vakken staan nu enkel op de eerste rij producten die ik echt gebruik én kan zien. 'Speciallekes' koop ik niet meer en voorraden worden nu enkel nog bewaard in de voorraadkelder. 

- ik kook altijd met verse producten en zo min mogelijk uit pakjes en zakjes. Maar soms wanneer het me echt te druk is om te koken, is er nu Lokaal Bokaal! Gezonde lekkere vegetarische maaltijden in een bokaal van Varage! Je leest er hier alles over.

Waskamer
- wasverzachter (dat ik enkel voor de geur gebruik en daarom uitzonderlijk gebruik) koop ik ook via hervulbare flessen bij Klinder.
- wasmiddel maak ik zelf met Marseillevlokken en gebruik hiervoor hervulbare flessen. Op 5 liter kokend water laat je 80 gr vlokken smelten. Nadien laten afkoelen en indikken. Dit leerde ik via de Genkse initiatieven Warm en Proper en Fabriek Ecologique (lees er hier meer over).
Tijdens de laatste workshop die ik volgde leerde ik ook wolwasmiddel maken obv allepo zeep. Maar daar ben ik ook niet zo tevreden van omdat die wat vettig aanvoelt. Ik ga deze versie wel eens maken met Marseillevlokken.

- we hebben een condensatie droogkast en recupereren het water voor het wasmachine (je giet het in de wastrommel voor de volgende wasbeurt en zo moet ie minder water bijpompen)
- behalve handdoeken worden andere wasjes gedroogd op het droogrek
- Ik heb een geweldig boek gekocht met heel simpele receptjes met enkel natuurlijke ingrediënten om zeepjes en sopjes te maken. De gootsteenontstopper deed alvast prima zijn werk! Kan niet wachten om ook de andere receptjes te testen!

Dressing
- 70 à 80% van mijn kledij (inclusief jassen, accessoires én schoenen) is tweedehands verkregen via Kringwinkels, vintagewinkels, rommelmarkten en kledingruil. Waarom? Dat lees je hier. De kledingindustrie is daarnaast ook één van de meest vervuilende en belastende industrieën die er bestaan. Soms hermaak ik ook kledingstukken of maak ik ze zelf van vintage stoffen. Nieuwe items koop ik enkel bij merken en ketens die zijn aangesloten bij de Fair Wear Foundation.

Huis en tuin
- 90% van onze meubels en spullen in huis zijn tweedehands verkregen via Kringwinkels (lees hier mijn ode aan de Kringwinkel!), rommelmarkten, online speurtochten. Want net zoals kledij: waarom nieuw kopen als er al zo veel tweedehands is? Nieuwe spullen produceren vraagt veel en belastende energie.
- hier worden nog bruikbare spullen nooit weggegooid: of ik geef ze weg via een spullen-/kledingruil, gaan ze naar de Kringwinkel/ ruilkast of geef ik ze een nieuw leven via upcycling. 
- in onze tuin staat er een regenton. Dit water gebruiken we om planten water te geven, groene container uit te wassen, tuinmeubels af te spoelen, auto te wassen, ...
- in de tuin staan er insectenvriendelijke bloemen en staat er een insectenhotel (denk maar aan hoe belangrijk bijen zijn!)
- we hebben een moestuinbak (twee jaar geleden hebben we een hele zomer lang gratis komkommers gegeten dankzij de Minimoestuintjes van Albert Heijn)

Wat kan beter?
- Kledij die ik beu ben geef ik weg, panty's draag ik tot ze versleten zijn en gooi ze dan weg. Dit is zeer belastend voor het milieu. Swedish Stockings is een duurzaam sokkenmerk mét leuke panty's. Nu nog de overstap maken naar minder kleurige benen... (ze hebben enkel rood als fel kleurtje - naast olijf, navy, nude, bruin en zwart -  voor hun panty's, wat pover vind ik zelf gezien mijn liefde voor felle kleurtjes...).
Nog geen nieuwe panty's gekocht, dus nog geen update.
- er komen nog te veel verpakkingen in huis. Ook al wordt hier alles gerecycleerd, recycleren vraagt ook onnodige en belastende energie. 
- ik neem te weinig de fiets hoewel twee van mijn drie werkplekken zéér dichtbij zijn (Bokrijk én C-Mine). Mijn onzekerheid op de fiets in het verkeer moet ik dit jaar overwinnen.
Op zonnige dagen ga ik met de fiets naar het werk, ik ben dus nog niet vaak met de fiets geweest...
- veel van mijn tweedehands vintage kledij is gemaakt van polyester die microplastics afgeeft bij iedere wasbeurt. Ik zag onlangs waszakjes die een halt toeroepen aan dit probleem.
Ik kocht de Guppyfriend bij Klinder.
- polyester waszakjes voor bh's en mijn wasbare 'wattenschijfjes' wil ik vervangen door katoenen
Dit is ondertussen ook gebeurt, maar meestal stop ik de bh's mee in de Guppyfriend.
- snijbloemen (die in de supermarkt vaak in plastic zijn verpakt) wil ik vervangen door bloemen uit een pluktuin (tips voor een leuke pluktuin regio Genk/ Hasselt zijn altijd welkom!)
Ik ging met mama naar de pluktuin Fien Fleur in Nederlands Limburg en ik ben fan! Wat een fijne ervaring! Maar dat is duurzaam winkelen sowieso. Niets zo fijn als je eigen zakjes en potjes vullen en praatjes maken met die mensen die achter hun idee staan. En tja je eigen bloemen plukken is ook gewoon top!

- wc-papier en tisseus wil ik vervangen door een bamboe versie 
We kopen nu wc-papier en tisseus van The Cheeky Panda obv bamboe en gerecycleerd keukenpapier. The Cheeky panda toiletrollen zitten wel nog in een plastic verpakking, maar lost op als deze in de natuur terecht zou komen (het is bio-degradable). Dit alles koop ik bij Bioplanet. Onlangs kwam ik The Good Roll tegen: wc-papier zonder plastic verpakking; van gerecycleerd papier en 50% van de opbrengst gaat naar een goed doel én de verpakkingen zijn te leuk. Ik vond ze bij de Jumbo. 

- ik kocht herbruikbare rietjes bij Hema, omdat ik saaie metalen net wat te saai vind en de bamboe versie misschien ook wat te saai, vond ik deze met een kleurtje wel leuk. De papieren rietjes op de achtergrond moeten eerst opgebruikt worden. 

- ik kocht ook een broodzak uit katoen maar ben hier niet zo tevreden over. Het brood wordt heel erg snel hard, dus daar moet ik ook nog wat op vinden.
- ik kreeg een tijdje geleden een tip waar ik dierenvoer (kattenvoer) in bulk kan kopen, maar ben jammer genoeg vergeten waar. Als iemand de tip heeft, is die altijd welkom!

Het is niet 5 voor 12, het is 5 na 12. Moeder aarde schreeuwt om hulp. En vergeet niet: moeder aarde heeft ons niet nodig om te overleven, maar wij haar wél. Respect is hier dan wel op zijn plaats.
Van de ene dag op de andere verwezenlijken wat ik hier boven allemaal omschreef is misschien onhaalbaar (het éne doe ik al 20 jaar, het andere 2 jaar, een heel deel pas recent), maar herinner je er zelf aan dat elk beetje helpt. Denken 'een ander doet het wel in mijn plaats' werkt niet als iedereen dat zou denken. Doe waar je je goed bij voelt en doe het stap voor stap. Zie het als een uitdaging, een tocht en leuke nieuwe ontdekkingen. Geniet van je duurzame ontdekkingstocht en laat moeder aarde mee genieten.

Ten slotte nog even mijn favoriete duurzame winkels in Limburg op een rijtje:
- Prana Bio Bulk: verpakkingsvrije winkel in Heusden-Zolder. Je vindt er voeding, cosmetica, poetsmiddelen, ... in bulk of verpakkingsvrij (denk aan de 'bars'). Vergeet je potjes niet mee te nemen!
www.facebook.com/pranabiobulk

- Klinder: verpakkingsvrije winkel in Hasselt. Wasmiddel en douchegel in bulk (herbruikbare flessen dus meenemen of daar ééntje kopen), plasticverpakkingsvrije cosmetica, handtassen van gerecycleerde materialen, streekproducten uit Limburg.
www.facebook.com/KlinderBvba

- U-nique: schoonheidssalon in Bilzen dat uitsluitend werkt met dierproefvrije en 100% plantaardige producten.
www.facebook.com/U-nique

- All About Eve: dierproefvrije concepstore in Hasselt waar je 100% plantaardige make-up en de verpakkingsvrije lijn van Lamazuna kan shoppen en/ of een lekkere 100% plantaardig ontbijt of lunch kan verorberen.
www.facebook.com/allabouteveconceptstore

- Tea Station: theewinkel in Hasselt met een supergroot aanbod aan losse thee's.
www.teastation.eu

- Paplou: conceptstore in Hasselt waar je uitsluitend Belgische merken kan shoppen en waar je ook de verpakkingsvrije lijn van Lamazuna kan shoppen of fairtrade chocolade van Tony's kan inslaan.
www.facebook.com/paploustore/

- Lush: winkel in oa. Maastricht waar je dierproefvrije cosmetica kan kopen op basis van pure verse ingrediënten zonder bewaarmiddelen. Je vindt er verpakkingsvrije producten maar ook producten in plastic potjes die je terug kan inleveren in de winkel wanneer ze leeg zijn.
lush.com
- Rosendalmarked: biomarkt op een zijstraat van de Vennestraat in Genk waar je op zaterdag terecht kan voor geitenkaas van Karditsel, desembrood van De Superette en groenten van Het Vrije Veld. Je kan er ook een klein hapje eten.
www.facebook.com/RosendalMarked

- Hartenboer: verdeler van korte-keten principe boerderijproducten (van groenten tot kaas) in Limburg.
www.boerenvoedsel.be/webwinkel/hartenwinkel
- De Kringwinkel: what not to love? Je vindt er alles! Van kledij tot meubels, van speelgoed tot huisraad. En elke stad of gemeente heeft er wel ééntje.
www.dekringwinkel.be
- Fien Fleur: plukweide waar je vanaf half juni tot november terecht kan voor mooie zelf geplukte snijbloemen of creaties van Fien met gedroogde bloemen.
www.fienfleur.nl

- Fabriek Ecologique: duurzaam huis waar je op dinsdag en donderdag terecht kan voor Lokaal Bokaal. Vegetarische maaltijden in bokalen van Varage, mét statiegeld natuurlijk. 
www.facebook.com/Fabriek-Ecologique
www.facebook.com/varage